Autor: Jan Bakalarczyk | Tytuł pracy: Gimnastyczka | Data powstania: 1970
To jedna z najbardziej realistycznych rzeźb znajdujących się dzisiaj na Cytadeli. Przedstawia kobietę w kostiumie gimnastycznym, trzymającą obręcz do ćwiczeń. Jak większość prac Poznańskich Spotkań Rzeźbiarskich, została wykonana z betonu[1]. Nawiązuje do pierwotnych planów realizacji w parku funkcji rekreacyjno-sportowych, w tym budowy wielkiego kompleksu sportowego z halą do zawodów lekkoatletycznych, a także zespołu torów saneczkowych, boisk oraz lodowiska[2]. W większości nigdy niezrealizowanych.
Recenzent Bartłomiej Kurka zarzucał rzeźbie złą lokalizację. Jak pisał, „spokojna, bardzo poprawna bryła całościowo traktowana z linearną arabeską trzymanego koła – robi wrażenie, że postawiono ją tu gdzie stoi obecnie zupełnie przypadkowo, jak gdyby na razie – i zapomniano”[3]. Krytyk sugerował znalezienie innej lokalizacji w celu wydobycia walorów pracy. Gimnastyczka zmieniła miejsce – jak ustalił Jarosław Mulczyński – w 2009 roku. Z powodu dewastacji przeniesiono ją z ogrodu daliowego na skraj Łąki Ludowej[4].
Chociaż z zachowanych dyskusji prasowych wynika, że generalny krytycyzm Bartłomieja Kurki wywołał oburzenie w lokalnym środowisku rzeźbiarskim, w przypadku rzeźby Bakalarczyka druga recenzja efektów pleneru nie była lepsza. Jan Dahl, dyskutując z Kurką, dowodził, że rzeźba Jana Bakalarczyka grzeszy nie tylko złą lokalizacją, ale też niekonsekwencją. „Wystarczy spojrzeć uważniej na sztuczność gestu naturalistycznie potraktowanej postaci”[5] – argumentował.
Więcej o projekcie Park Przyjaźni.
Jan Bakalarczyk (ur. 1909 r. Kalisz, zm. 1988 r. Poznań) – rzeźbiarz, specjalizujący się w rzeźbie monumentalnej, kameralnej, medalierstwie i metaloplastyce. W latach 1929–1931, 1935–1939 i 1945–1946 kształcił się w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Poznaniu na Wydziale Ceramiki, i w Państwowym Instytucie Sztuk Plastycznych, gdzie uzyskał absolutorium w pracowni prof. Bazylego Wojtowicza w 1946 roku. Od 1946 do 1965 roku pracował jako asystent, a następnie jako adiunkt w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu. W 1947 roku uzyskał tytuł mistrza brązowniczego, w 1957 roku zaś dyplom artysty rzeźbiarza w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.
Autor m.in. rekonstrukcji rzeźb na Odwachu (grupa środkowa) na Starym Rynku w Poznaniu; rekonstrukcji orła z wieży Ratusza Poznańskiego; pomnika Poległych Bohaterów Armii Radzieckiej w Nowym Tomyślu (1951); rzeźb do przedszkoli wzorcowych w Chodzieży i Wałbrzychu.
[1] Informacja z Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków
[2] G. Kodym-Kozaczko, Poznański Central-Park. Park-Pomnik Braterstwa Broni i Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, „Kronika Miasta Poznania” 2011, nr 4, s. 225.
[3] B. Kurka, Wykorzystana szansa?, „Nurt” 1971, nr 4 (72), s. 47-79.
[4] J. Mulczyński, Odmienić przestrzeń. Rzeźby plenerowe na Cytadeli, „Kronika Miasta Poznania” 2011, nr 4, s. 284.
[5] J. Dahl, Szyszak mambrina czy miska balwierza?, „Nurt” 1971, nr 7(75), s. 50-53.
