Autor: Tadeusz Dobosz | Tytuł pracy: Don Kichot | Data powstania: 1970
Krytyk Magazynu „Nurt” Bartłomiej Kurka pytał w 1970 roku: „Czy rzeczywiście nikt się nie zastanowił nad tym jaką wymowę symboliczną ma postać Don Kichota usytuowana w centrum Parku Przyjaźni i Braterstwa Broni?”[1]. Tadeusz Dobosz, prawdopodobnie nieumyślnie, stworzył faktycznie wyjątkowo trafną krytykę ideowych założeń budowy parku, który ze względu na „niewzruszoną i scementowaną przyjaźń łączącą lud polski z narodem Związku Radzieckiego”[2], realizowany był w czynie społecznym od 1961 roku. Jak dowodzi Grażyna Kodym-Kozaczko, powodem podkreślania obywatelskości tej inicjatywy miała być poprawa wizerunku Poznania jako miasta socjalistycznego po wydarzeniach Czerwca 1956 roku. Jeżeli Poznaniacy szczególnie sympatyzowali w tym momencie historycznym z jakimś innym narodem, to według badaczki byli nim raczej Węgrzy, których rewolucja została niedługo później krwawo stłumiona przez Armię Radziecką[3].
Rzeźba Tadeusza Dobosza została wykonana z betonu, chociaż jak wielu innych artystów rzeźbiarz zaprojektował jej wykonanie w piaskowcu[4]. Przedstawia ona schematycznie opracowaną postać Don Kichota na koniu. Rycerz trzyma tarczę w lewej dłoni, natomiast w prawej pierwotnie miał – niezachowaną do dzisiaj – długą lancę[5]. Wyjątkowo okrutnie pisał o tej realizacji Bartłomiej Kurka:
„[…] przykładem zupełnego nieporozumienia jest Don Kichot – Tadeusza Dobosza z Zielonej Góry. Autor traktuje całość arcyniekonsekwentnie. Głowa przykryta pracowicie «Odrobionym» w kamieniu czymś, co jest niedwuznacznie miską, a miało być hełmem, traktowana jest zupełnie inaczej niż cała reszta postaci oraz «kucyk», na którym stoi (tak, stoi!) rycerz smętnego oblicza. Piszę «kucyk » w cudzysłowie, ponieważ oprócz autora nikt nie umiałby określić co to za gatunek zwierzęcia. Na domiar złego rzeźba została zlokalizowana na płaskiej, olbrzymiej przestrzeni i jest jej głównym akcentem pionowym”[6].
Więcej o projekcie Park Przyjaźni.
Tadeusz Dobosz (ur. 1937 r.) – rzeźbiarz, specjalizujący się w rzeźbie pomnikowej, małych formach rzeźbiarskich i medalierstwie. W latach 1957–1963 studiował na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie otrzymał dyplom w 1963 roku w pracowni prof. Jerzego Bandury.
Brał udział w licznych wystawach, m.in. w wystawach Złotego Grona w Zielonej Górze (1965, 1967, 1969, 1975, 1977); plenerze rzeźbiarskim w Orońsku (1968); Spotkaniach Rzeźbiarskich w Poznaniu (1969, 1970); Sympozjum Wrocław ’70 we Wrocławiu(1970). Był również organizatorem i uczestnikiem Zielonogórskich Spotkań Rzeźbiarskich (1978) oraz wystawy Pomnik i słowo w Zielonej Górze (1971).
Jest autorem wielu znanych pomników i rzeźb, m.in. pomnika Władysława Jagiełły w Skwierzynie (1970); rzeźby Baby w Amfiteatrze w Zielonej Górze (1976); obelisku w postaci płonącej świecy na terenie obozu jenieckiego w Goerlitz (1976); pomnika Janusza Korczaka w Zielonej Górze (1979); rzeźby Rodzina – na oś. Łużyckim w Zielonej Górze (1981).
[1] B. Kurka, Wykorzystana szansa?, „Nurt” 1971, nr 4 (72)., s. 45-47.
[2] Cyt. za: G. Kodym-Kozaczko, Poznański Central-Park. Park-Pomnik Braterstwa Broni i Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, „Kronika Miasta Poznania” 2011, nr 4, s.217.
[3] Tamże.
[4] Poznańskie Spotkania Rzeźbiarskie na Cytadeli 1968-1970, Archiwum Państwowe w Poznaniu, zespół: Prezydium Rady Narodowej miasta Poznania, sygn. 2169.
[5] Informacja z Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków.
[6] B. Kurka, dz.cyt.
