Autor: David Černý | Tytuł pracy: Golem, 2010, Al. Marcinkowskiego
Golem Davida Černý’ego to mierząca dwa i pół metra rzeźba wykonana ze stali, która odsłonięta została w 2010 roku w ramach projektu Poznań Miasto Sztuki. Inicjatorem tego projektu było Wielkopolskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych. Obiekt usytuowany jest tuż za fontanną z delfinami Hugona Lederera, nieopodal Muzeum Narodowego w Poznaniu i obok głównego budynku Uniwersytetu Artystycznego. Pierwotnie planowano umiejscowienie tej ekspresyjnej, dynamicznej rzeźby na trawniku, w pasie zieleni. Ostatecznie wieńczy ona oś Alei Marcinkowskiego, dzięki czemu Golem wygląda jakby szedł ulicą.
Według żydowskiej legendy Golem to człowiek stworzony z gliny i ożywiony za pomocą zaklęć, posłuszny swojemu panu. W Poznaniu stanął nieprzypadkowo. Przywołuje postać Jehudy Löwa ben Becalela, który był praskim rabinem urodzonym w XVI wieku w Poznaniu. Według podań, miał on stworzyć w Pradze Golema broniącego społeczność żydowską przed nieszczęściami i krzywdami, na które była narażona ze strony praskich chrześcijan.
Co interesujące, władze miasta poprosiły artystę o stworzenie projektu pomnika, który byłby mniej kontrowersyjny od jego najbardziej znanych praskich realizacji. Niestety nie uchroniło to rzeźby przed atakami wandali. Obiekt został uszkodzony dwukrotnie, a w chwili obecnej poddawany jest konserwacji w związku ze zniszczeniami spowodowanymi wichurą, która doprowadziła do przewrócenia się rzeźby w październiku 2019 roku.
Z tego powodu na potrzeby projektu Miasto Sztuki wykorzystano fotografie pochodzące z zasobów Miejskiego Portalu Fotograficznego.
David Černý (ur. w 1967 r. w Pradze) – rzeźbiarz. W latach 1988–1994 studiował Architekturę i Design na Akademii Sztuk Pięknych w Pradze. Artysta znany jest ze swoich kontrowersyjnych, prześmiewczych projektów. Tworzy głównie monumentalne, figuratywne rzeźby w metalu, przeznaczone do przestrzeni miejskich. Poprzez swoje instalacje krytykuje poszczególne zjawiska społeczne.
Jest autorem wielu rzeźb plenerowych, m.in. Niemowląt na Wieży Telewizyjnej w Pradze (1999); Konia w pasażu handlowym w Pałacu Lucerna w Pradze (1999); Sikającego obok Muzeum Franza Kafki w Pradze (2004); Uczty olbrzymów w Libercu (2008). Brał udział w wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych, m.in. David Černý, Galeria Narodowa w Pradze (2018); Black Hole, DSC Gallery, Praga (2016); : Sculpture by the sea, Sydney (2014); Signal festival, Prague (2014); Light festival, Amsterdam (2014); ArtBoom, Kraków (2011), Twente Biennale, Amsterdam (2010); MALOST, Galeria Miejska Arsenał, Poznań (2010); David Černý, CO2 Gallery, Rzym (2009); Politikum, Prague Castle, Prague (2002).
W 2000 roku artysta otrzymał najważniejszą czeską nagrodę artystyczną Nagrodę Jindřicha Chalupeckého w dziedzinie sztuk plastycznych. W 1990 roku został wyróżniony nagrodą specjalną na Biennale of Kortrijk (Belgia), a sześć lat później otrzymał nagrodę Pollock Krasner Foundation Grant (USA).
