Autor: Józef Kopczyński | Tytuł pracy: Maszkarony | Data powstania: 1970
Maszkarony poznański rzeźbiarz Józef Kopczyński wyrzeźbił w piaskowcu pińczowskim. Przedstawiają leżącą kobietę podpartą na założonych z przodu rękach, z biodrami wyraźnie zaznaczonymi pionowym kamiennym blokiem oraz włosami przechodzącymi płynnie w kolejne dwie twarze[1]. Forma rzeźby wielu przypominała antyczną postać sfinksa, dla której być może uzasadnieniem miał być znajdujący się obok – wybudowany w czynie społecznym przez poznańską młodzież – amfiteatr. Przekazany społeczeństwu Poznania 20 lipca 1968 roku[2], niegdyś tętniący życiem, dziś tak jak uszkodzone w wielu miejscach oraz intencjonalnie niszczone Maszkarony popada w zapomnienie.
Rzeźba powstała w okresie, w którym Józef Kopczyński cieszył się powszechnym uznaniem poznańskiego środowiska artystycznego. Swojego zachwytu nad Maszkaronami nie krył recenzujący efekty pleneru Bartłomiej Kurka. W artykule z 1971 roku poświęcił obszerny fragment rzeźbie Kopczyńskiego:
„Do dzieł w pełni udanych, bo są na szczęście i takie, zaliczam bezsprzecznie rzeźbę Józefa Kopczyńskiego z Poznania – Maszkarony. Ten najzdolniejszy, moim zdaniem, rzeźbiarz średniego pokolenia środowiska poznańskiego zbyt sobie ceni zdanie i publiczną opinię by zlekceważyć zadanie, którego się dobrowolnie podjął. Wie, że praca w ramach czynu społecznego nie ma i mieć nie może taryfy ulgowej. Ciekawa bryła, pięknie przechodzące jedna w drugą płaszczyzny z akcentami bogato rozczłonkowanych głów. Kopczyński wyczuwa znakomicie proporcje i wzajemne stosunki płaszczyzn, znalazł odpowiednią skalę dla swojego dzieła. Po prostu bardzo dobra, monumentalnie działająca rzeźba. Lokalizację ma dobrą a zarazem trudną poprzez bezpośredniość bogatej rzeźby terenu jaką tworzy cały amfiteatr. Twórca wyszedł i z tej trudności obronną ręką”[3].
Więcej o projekcie Park Przyjaźni.
Józef Kopczyński (ur. 1930 r. Żnin, zm. 2006 r. Poznań) – rzeźbiarz, specjalizujący się w rzeźbie pomnikowej, plenerowej oraz sakralnej. W latach 1950–1955 studiował na Wydziale Rzeźby w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w pracowni prof. Bazylego Wojtowicza, gdzie w 1956 roku otrzymał dyplom. Od 1955 do 2001 roku pracował w macierzystej uczelni, najpierw jako asystent, potem jako wykładowca (1963), starszy wykładowca (1967) i docent (1972), a następnie profesor nadzwyczajny (1982). W 1995 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Autor wielu pomników, rzeźb sakralnych i tablic pamiątkowych, m.in. obelisku Byliśmy, Jesteśmy, Będziemy w Pile (1961), fontanny w Parku Marcinkowskiego w Poznaniu (1962); pomnika Jana Śniadeckiego w Żninie (1963); tablicy pamiątkowej poświęconej Tadeuszowi Szeligowskiemu w Poznaniu (1966); zaginionej rzeźby parkowej w Ogrodzie Botanicznym w Poznaniu (1968); Pomnika Walki i Męczeństwa w Żninie (1969); pomnika Heliosa w Toruniu (1973); pomnika Mieszka I i Bolesława Chrobrego w Gnieźnie (1975); pomnika Powstańców Wielkopolskich w Skalmierzycach (1978); rzeźby Pływaczka w Poznaniu (1977); ołtarza w kościele oo. Dominikanów w Poznaniu (1990); rzeźby Tytusa Działyńskiego w Kórniku (1995–2000).
Jest laureatem wielu nagród i wyróżnień, m.in. I nagrody w konkursie na projekt pomnika Juliusza Słowackiego (1961); I nagrody i trzech wyróżnień w konkursie na projekt rzeźby parkowej w Poznaniu (1961); wyróżnienia za projekt pomnika Powstańców Śląskich w Warszawie (1965); I nagrody w konkursie na pomnik króla Przemysła I w Poznaniu (1968); Nagrody Klubu Młodych „Od Nowa” w Poznaniu (1969); III nagrody w konkursie na projekt pomnika Mikołaja Kopernika we Fromborku (wraz z zespołem – 1971); złotego medalu w IV Konkursie na Grafikę i Rysunek im. Jana Wronieckiego (1971); wyróżnienia w konkursie na projekt pomnika Fryderyka Chopina w Londynie (wraz z zespołem 1973); nagrody na wystawie Merkury 1974; Nagrody Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego w dziedzinie upowszechniania kultury (1974); Nagrody Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za całokształt twórczości (1977).
Brał udział w wielu wystawach w kraju i za granicą, m.in. w II Biennale Drobnych Form Rzeźbiarskich w Poznaniu (1979); Medalierstwo Polskie, Praga, Bukareszt (1979); Drobne formy rzeźbiarskie, Berlin (1980); Medalierzy Poznańscy w Hanowerze (1980); w Wystawie prac pedagogów PWSSP w Poznaniu w okazji 60-lecia Uczelni, Muzeum Narodowe w Poznaniu (1980), 35 lat Medalierstwa Polskiego, Warszawa (1980);
Jego prace znajdują się w kolekcjach Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu i Muzeum im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy.
[1] Informacja z Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków.
[2] U. Paul, Budowa Parku-Pomnika Braterstwa Broni i Przyjaźni Polsko-Radzieckiej w latach 1964-70, „Kronika Miasta Poznania” 1972, nr 1, s. 180.
[3] B. Kurka, Wykorzystana szansa?, „Nurt” 1971, nr 4 (72), s. 45-47.
