Autor: Bazyli Wojtowicz | Tytuł pracy: Nike | Data powstania: 1970
Nike była jedną z dwóch ostatnich rzeźb powstałych w ramach Poznańskich Spotkań Rzeźbiarskich. Odebrano ją dopiero we wrześniu 1971 roku. Autor argumentował opóźnienia trudnościami materiałowymi. Prawdopodobnie również z ich powodu Bazyli Wojtowicz musiał zmienić koncepcję plastyczną rzeźby i wykonać ją w betonie, a nie, jak planował pierwotnie, w kamieniu[1]. Rzeźba przedstawiająca grecką boginię zwycięstwa symbolizuje wyzwolenie Poznania przez Armię Czerwoną podczas szturmu na Cytadelę w 1945 roku. Ze względu na temat oddający podstawowe założenie ideologiczne, opisane w regulaminie Poznańskich Spotkań Rzeźbiarskich, otrzymała reprezentacyjną lokalizację przy samej Alei Republik, na specjalnie zaaranżowanym okrągłym placu.
Jak ustalił Jarosław Mulczyński, do stworzenia Nike Wójtowicz wykorzystał wcześniejszy projekt Postaci alegorycznej, który brał udział w konkursie na pomnik Bohaterów na Cytadeli, rozstrzygnięty w sierpniu 1945 roku, a później miał być jeszcze prototypem pomnika Adama Mickiewicza w Poznaniu[2].
Więcej o projekcie Park Przyjaźni.
Bazyli Wojtowicz (ur. 1899 r. Czarnorzeki, zm. 1985 r. Poznań) – rzeźbiarz, specjalizujący się w rzeźbie monumentalnej i portretowej. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1925 – 1932 w pracowni prof. Tadeusza Breyera. Od roku 1930 do 1935 kierował w Warszawie własną pracownią rzeźbiarską. Od 1935 roku pracował na Wydziale Rzeźby i Brązownictwa w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Poznaniu. Od 1937 roku prowadził tu Pracownię Rzeźby Dekoracyjnej, a od 1938 do 1939 roku Pracownię Rzeźby Monumentalnej. Po wojnie, w 1945 roku powrócił na uczelnię przemianowaną wówczas na Państwowy Instytut Sztuk Plastycznych, a później na Państwową Szkołę Sztuk Plastycznych, gdzie do 1969 roku pełnił funkcję kierownika Zakładu Rzeźby. W 1955 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego. W latach 1963 – 1969 pełnił także funkcję prodziekana Wydziału Malarstwa, Grafiki i Rzeźby. Jego pracownię ukończyło wielu wybitnych rzeźbiarzy, m.in. Jan Berdyszak, Józef Kopczyński, Anna Rodzińska-Iwiańska czy Olgierd Truszyński.
Brał udział w wielu wystawach w kraju i za granicą, m.in.w Wystawie Olimpijskiej w Berlinie (1936), w Wystawie Światowej w Nowym Jorku (1939), w Międzynarodowej Wystawie Rzeźby w Muzeum Rodina w Paryżu (1951), w wystawie Rzeźba Polska 1945 – 1960 w CBWA Zachęta w Warszawie (1960) i Ogólnopolskiej Wystawie Rzeźby w CBWA Zachęta w Warszawie (1967).
Autor wielu pomników, m.in. płaskorzeźby do pomnika Bohaterów na Cytadeli w Poznaniu (1945, wraz z Czesławem Woźniakiem); Pomnika Bohaterów w Kępnie (1948, wraz z Czesławem Woźniakiem), pomnika Wacława z Szamotuł w Szamotułach (1953, wraz z Czesławem Woźniakiem); pomnika Adama Mickiewicza w Poznaniu (1960, wraz z Czesławem Woźniakiem).Laureat wielu nagród i wyróżnień, m.in. I nagrody w konkursie na pomnik Wolności w Bytomiu za projekt pomnika Tadeusza Kościuszki (1929); II nagrody za projekt pomnika generała Sowińskiego dla Warszawy (1930, wspólnie z Alfonsem Karnym); II nagrody za projekt pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Ostrowie Mazowieckim (1930); I nagrody za projekt pomnika konnego Marszałka Piłsudskiego dla Tarnopola (1933, wspólnie z Józefem Proszowskim); I nagrody w konkursie na pomnik Adama Mickiewicza w Poznaniu (1955, wspólnie z Czesławem Woźniakiem).
[1] Poznańskie Spotkania Rzeźbiarskie na Cytadeli 1968-1970, Archiwum Państwowe w Poznaniu, zespół: Prezydium Rady Narodowej miasta Poznania, sygn. 2169.
[2] J. Mulczyński, Odmienić przestrzeń. Rzeźby plenerowe na Cytadeli, „Kronika Miasta Poznania” 2011, nr 4, s. 279.
