Autor: Wacław Twarowski | Tytuł pracy: Kosmonauta | Data powstania: 1970
Kosmonauta Wacława Twarowskiego to trzy metalowe koła tworzące żyroskop ustawiony na wysokim metalowym słupie. Wewnątrz żyroskopu Twarowski umieścił, nie zachowaną niestety, figurę kosmonauty. Na najmniejszej obręczy znajdują się jeszcze płaskowniki, do których była przytwierdzona. Na całej powierzchni przenikających się kół, w których formie niektórzy badacze dopatrują się tendencji abstrakcyjnych, widoczne są też dzisiaj ślady korozji [1].
Zrealizowana rzeźba odbiegała znacząco od pierwotnego projektu, wpisującego się w nurt sztuki kinetycznej. Na potrzeby opinii konstrukcyjno-materiałowej, opracowanej w 1969 roku, opisano proces wykonania pracy Twarowskiego, dowodzący, że z założenia miała się ona składać z dwóch ruchomych kół napędzanych elektrycznymi silnikami. Jednak w lipcu 1970 roku, na specjalnie w tym celu zorganizowanym posiedzeniu Komitetu Organizacyjnego Poznańskich Spotkań Rzeźbiarskich, dyskutowano z artystami konieczne zmiany w pracach zaprojektowanych w metalu. Przyczyną organizacji tego spotkania były prawdopodobnie trudności ze zorganizowaniem zaplecza technologicznego i materiałów niezbędnych do realizacji projektów. Podczas posiedzenia Twarowski przedstawił zmodyfikowaną wersję Kosmonauty. Rzeźba miała pozostać nieruchoma, a ruch zależny miał być, jak zaprotokołowano, od pozycji widza. Tytuł inżyniera, którym mógł pochwalić się Twarowski potwierdza, że problemy wynikały raczej z trudności organizatorów, niż nieumiejętności zaprojektowania odpowiedniego mechanizmu przez wszechstronnie wykształconego artystę. Kosmonauta został zlokalizowany na skarpie przy Bramie Polnej, niedaleko planowanego pierwotnie w parku kulistego planetarium [2].
Podobnie jak pobliskie Osiedle Kosmonautów na Winogradach oraz Park Jurija Gagarina z rzeźbą przedstawiającą radzieckiego kosmonautę, praca Twarowskiego stanowi pamiątkę po epoce wielkich podbojów kosmosu, znajdujących szerokie odbicie w życiu kulturalnym państw bloku wschodniego.
Więcej o projekcie Park Przyjaźni.
Wacław Twarowski (ur. 1921 r., zm. 1995 r. Poznań) – malarz, rzeźbiarz, autor obiektów z metalu i drewna.
W latach 1941–1942 studiował w Szkole Sztuk Plastycznych w Warszawie, w latach 1945–1946 w Królewskiej Akademii Stuk Pięknych w Rzymie, następnie w latach 1946–1947 w Technical Institut w Londynie i Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu, gdzie w 1948 roku otrzymał dyplom na kierunku malarstwa ściennego. Jednocześnie studiował na Wydziale Architektury Szkoły Inżynierskiej w Poznaniu, gdzie w 1954 roku uzyskał dyplom inż. architekta. Od 1947 roku pracował w PWSSP w Poznaniu, najpierw na stanowisku asystenta, następnie adiunkta, docenta i profesora. W latach 1967–1969 był prezesem poznańskiego oddziału ZPAP. Był członkiem poznańskiej grupy R-55.
Brał udział w licznych wystawach w kraju i za granicą, m.in. Festiwalu Sztuk Plastycznych w Sopocie (1959); wystawie Polskie Dzieło Plastyczne w XV-leciu PRL w Warszawie (1961); w I wystawie Złotego Grona w Zielonej Górze (1963); wystawie Światło-Ruch-Przestrzeń w Poznaniu (1969); w wystawach Małe Formy Rzeźbiarskie w Poznaniu (1973,1974); Wystawie Rzeźby w CBWA Zachęta w Warszawie (1975). W latach 1976–1979 brał udział w Plenerach w Osiekach, w latach 1976–1978 w Plenerach w Ustce, a w latach 1975–1977 w Plenerach w Hajnówce. W 1980 roku wziął udział w Międzynarodowym Plenerze Aluminium 1980 w Koninie, w roku 1983 w plenerze w Kuopio w Finlandii. W roku 2011 w Galerii Miejskiej Arsenał zorganizowano wystawę poświęconą pamięci artysty Wacław Twarowski. Pory życia.
Był autorem projektów oświetlenia dla parków miasta Poznania, projektów informacji wizualnej dla dworców kolejowych w Zielonej Górze i Warszawie; projektów rzeźb dla Fabryki Mebli i Fabryki Płyt w Czarnkowie; polichromii w Kościele pw. Najświętszej Marii Panny w Poznaniu; projektu Pawilonu Zwycięstwa na Cytadeli w Poznaniu.
[1] Informacja z Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków.
[2] G. Kodym-Kozaczko, Poznański Central-Park. Park-Pomnik Braterstwa Broni i Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, „Kronika Miasta Poznania” 2011, nr 4, s. 229.
